Otizmli bireylerin akranlarıyla çeşitli aktivitelere katılmaları teşvik edilmeli
Otizmde erken yaşta teşhisin bir an önce eğitime başlanması için değerli olduğunu vurgulayan uzmanlar öncelikle anne-babaların bilinçlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Ailelerin her otizmli bireyin kendine has farklılıkları olduğunu unutmadan buna tavır ve davranış sergilemeleri gerektiğini belirten Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, “Otizmli bireylerin yetkili şahıslar tarafından desteklenerek çeşitli aktiflik ve aktivitelerle akranlarıyla bağlantıya geçmesi gerekir. Örneğin özel eğitim sürecine hâkim bir gölge öğretmen ile oyun kümelerine katılması otizmli bireyin bu programdan üst seviye randıman almasına katkı sağlar.” teklifinde bulundu.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, otizmli çocukların toplumsal hayata ahenk sağlayabilmeleri için erken teşhis ve eğitimin kıymetine dikkat çekti. Atahan, ailelere ve bakım verenlere de tavsiyelerde bulundu.
Erken teşhis eğitimin tesirlerini arttırabilir
Otizm spektrum bozukluğunun, doğuştan gelen ya da ömrün birinci yıllarında ortaya çıkan, ömür uzunluğu süren, lisan, toplumsal bağlantılar, davranış ve bilişsel gelişmede gecikme ve sapma üzere özellikler gösteren nöro-gelişimsel bir bozukluk olduğunu belirten Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, “Otizmde erken yaşta teşhis konması, bir an önce eğitime başlanması ve tesirlerinin ömürlerine olumlu formda yansıması açısından kıymetli. Erken teşhis sonrasında otizmli bireylerin sahip olduğu gelişimsel geriliklerine yönelik öncelikle anne-babalarının bilinçlendirilmesi ve dikkat edecekleri noktalar konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor.” dedi.
Eğitimin verimli olabilmesi için olumsuz tesirler en az düzeye indirilmeli
Özel eğitim programının, tanıyı koyan grubun aileyi gerekli kurum ve bireylere yönlendirmesi ile başladığını belirten İrem Atahan, “Otizmli bireylerin gelişimi açısından bakım verenlerinin süreç içerisinde bilinçlenmesi kıymetli. Anne ve babaların her otizmli bireyin kendine has farklılıkları olduğunu unutmadan buna nazaran tavır ve davranış sergilemeleri gerekir. Teşhis alan otizmli bireyin; toplumsal hayata adaptasyonu ve nöro-gelişimi için aldığı eğitimlerden üst seviyede randıman alınabilmesi ve alınan eğitimde sonuçların sürdürülebilir olması için toplum içinde toplumsallaşmasını engelleyen tesirleri en az düzeye indirmek gerekir.” halinde konuştu.
Ailelerin eğitime dahil olması çok önemli
Otizmli bireylerin birbirlerinden farklı gelişim gösterdikleri için şahsa özel ‘Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’ (BEP) hazırlanması gerektiğini aktaran Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, “BEP, bireyin, ailenin, öğretmenin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan dayanak eğitim hizmetlerini içerir. Bu kademede ailenin de program sürecine dahil olması, eğitimde kullanılan teknikleri öğrenmeleri ve bu programı bireyin gündelik hayatında da faal bir formda kullanmalarını sağlaması gelişim döngüsü açısından çok kıymetli.” dedi.
Kişiye özel eğitim programları gelişimlerine katkı sağlayabilir
Otizmli bireylerin sonlu ve yineleyici davranışlar gösterme, ekseriyetle yalnız kalmayı tercih etme, göz teması kurmada zahmet çekme, kimi ses ve durumlara çok reaksiyon gösterme, bir objeye karşı çok bağlanma, konuşma ve irtibat kurma noktasında kahırlar yaşadıklarına dikkat çeken Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Kişiye özel oluşturulmuş özel eğitim programları, ergoterapi ve duyu bütünleme çalışmaları, lisan ve konuşma terapisi takviyesi bu durumların aşılması ve ilerleme gösterilmesi açından değerli. Bunların yanı sıra otizmli bireyler kaba motor ve ince motor hünerlerinde de zahmet yaşayabilmekte, sıra dışı vücut hareketleri gösterebilmekteler. Motor hünerlerinde ve vücut hareketlerindeki bu zahmetler sebebiyle bireylerin sportif faaliyetlere yönlendirilmesi bireyin gelişimine katkı sağlayabilir.”
Sosyal davranışlarını geliştirmek için spor yapabilirler
Otizmli bireyler için yüzme, atletizm, bowling, bisiklete binmek üzere sportif faaliyetlerin uygun olabildiğini belirten Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, “Bisiklet istikrar ve uyum hünerini geliştirir, yüzme tüm beden uyumunu kullanabilme ve rahatlatıcı özelliğinden ötürü yarar sağlar. Bireylerin toplumsal maharetleri ezbere ve mekanik olarak yaptığı da göz önünde bulundurulduğunda, toplumsal hayata adaptasyonlarının daha rahat olması maksadıyla ezber davranışların minimumda bulunduğu sportif faaliyetler, toplumsal durumlara uygun formda davranışlarını uyarlayabilme maharetlerinin de geliştirilmesinde bir araç olabiliyor.” tekliflerinde bulundu.
Otizmli bireyler akranlarıyla irtibata geçmesi için teşvik edilmeli
Bireyin toplumsal maharetlerinin gelişiminde olağan gelişim gösteren akranlarıyla bir ortada oyunlar oynamasının değerine vurgu yapan Toplumsal Hizmet Uzmanı İrem Atahan, “Otizmli bireyler çeşitli aktiflik ve aktiviteler esnasında akranlarıyla bağlantıya geçmesi için yetkili şahıslar tarafından desteklenmeli ve teşvik edilmeli.” dedi.
Bireyin, akranlarıyla irtibata geçmesine ve modelleyerek toplumsal marifetleri öğrenmesine takviye sağlayacak eğitimler bulunduğunu da belirten Atahan kelamlarını şöyle tamamladı:
“Tersine kaynaştırma metodu uygulanan oyun kümelerine bireyi tanıyan ve onun özel eğitim sürecine hâkim bir gölge öğretmeni ile katılması otizmli bireyin bu programdan üst seviye randıman almasına katkı sağlar. Gölge öğretmeni ile bireyin dışarıda da toplumsal fonksiyonelliğini arttırmak emeliyle çalışmalar yapması da mümkündür.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı