Deprem, yalnızca fizikî hasar değil, tıpkı vakitte ruhsal kalıcı tesirler de yarattı. Depremzede çocukların yine olağan yaşama dönmelerinin epey güç ve uzun bir süreç olduğunu belirten Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Sevdikleri, arkadaşları, akrabaları, aileleri, her gün yürüdükleri yol, iş, okul, üzere hayatlarının temel alışkanlıklarını kaybettiler. Konutlarını kaybeden ve diğer kentlere, bölgelere yerleşmek zorunda kalan depremzedeler için yaşadıkları travmanın üzerine bu şiddetli süreç yıpratıcı olabilir. Bilhassa çocuklar için yeni arkadaş ve yeni etrafa adaptasyon bu kademede daha sıkıntı olabilir. Sınıfa yeni katılan depremzede çocukların başka çocuklar ve öğretmenler tarafından dikkatli bir tavırla desteklenmesi, anlayışla karşılanması gayretleri için büyük ehemmiyet taşıyor” açıklamasında bulundu.
Okullarda depremzede çocuklar için dikkatli bir tavır sergilenmesinin, öbür çocuklar ve ailelerinin bilinçlendirilmesinin ve depremzede öğrencilerin ahenk sağlaması için özel bir efor gösterilmesi gerektiğinin altını çizen Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Bu, sınıf arkadaşları için de kıymetli. Zira yeni öğrencilerin sınıfa ahenk sağlaması sınıf dinamiğini büyük ölçüde etkileyebilir. Çocuklara bilgilendirme yapmak, okul rehberlik ünitesi, öğretmenler ve hatta tüm velilerin eforu önemli” diyerek depremzede çocukların okula alışma süreci için tavsiyelerde bulundu.
Hoşgörülü davranış ve kabul: Sınıfa yeni gelen depremzede bir öğrenci olduğunda, öbür öğrencilerin onu sıcak bir biçimde karşılaması, ortalarına kabul etmeleri önemli. Bu süreci hakikat yönetmek için yaş seviyesine nazaran öğretmen tarafından yeni katılan öğrencilerin yaşadığı travmatik durumdan öteki çocuklara kısaca bahsedilmeli.
Rutinlere alışmaları için yardımcı olmak ve paylaşım: Yeni başlayan depremzede öğrenciler okula ve arkadaşlarına alışmakta zorluk çekebilirler. Sınıftaki öğrenciler, yeni katılan arkadaşlarına okulda objelerin nerede olduğu, okulun kuralları ve dersler, günlük rutinler üzere bahislerde yardımcı olmalılar. Bu tertibe alışmaları için öğretmenler tarafından planlanan küme çalışmaları epeyce verimli olacaktır. Çocuklar ortasındaki duygusal ve somut paylaşımlara takviye olmak ortalarındaki bağların kuvvetlenmesini hızlandırır.
Uzman yardımı: Okul rehber öğretmeni okula yeni katılan depremzede çocuklar için özel ahenk çalışmaları planlamalı. Şayet okulun rehberlik ünitesinin yetersiz kaldığı bir durum varsa, ahenkle ilgili sorunlar gitgide azalmıyorsa, çocukların yaşadıkları gerilim ve korku çok şiddetli ise her bir çocuğun özel durumuna nazaran profesyonel yardıma başvurmak yararlı olacaktır. Çocukların aileleriyle bağlantıya geçerek, çocuk psikologları yahut çocuk psikiyatri uzmanları tarafından profesyonel yardım almalarını sağlamak çocukların hayatlarının devam eden süreçlerinde daha âlâ bir ruh sıhhatine sahip olmaları için hayati kıymet taşır.
İş birliği ve aile takviyesi: Her bir çocuk kendi ailesi ile bu bahis hakkında konuşmalı. Velilerin çocuklarına bu durumu uygun bir lisan ve düzey ile açıklaması ahenk sağlamaya çalışan depremzede çocukların rutinlere alışmasını ve toplumsal takviyesi arttırır. Bu nedenle anne ve babalar çocuklarıyla yeni katılan depremzede çocukların durumu hakkında kısaca konuşmalı, anlayışlı olmaları, dikkatli sözler seçmeleri için takviye olmalılar.
Depremi gündemde tutmamak: Diğer çocukların depremzede çocuklara yaşadıkları travmatik felaketi sık sık hatırlatmaları yahut onlara üzgün olduklarını söylemeleri sınıfa yeni dahil olan çocuklar için alışma sürecini daha da zorlaştırabilir. Bu nedenle öğretmen çocukların özel durumunu açıkladıktan sonra sık sık sarsıntı konusunu açmamak gerekir.
Çocukların yaş seviyelerine nazaran zelzelesi farklı biçimlerde algıladığını ve yaşlarına uygun biçimde reaksiyon verdiklerini paylaşan Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Bu nedenle her bir yaş seviyesine özel davranış tarzı benimsenmeli. Depremzede çocukların, yaşlarına uygun formda desteklenmeleri ve rehberlik edilmeleri sonraki hayat süreçlerinin kalitesi için önemli. Yetişkinlerin, öğretmen ve velilerin çocukların yaşlarına nazaran reaksiyonlarına uygun biçimde hareket etmeleri verilen dayanağın verimli olması ismine çok kıymetli. Onların yaşadığı dehşet ve gerilimi anlamaya çalışmak, gerçek tavır ve davranışlarla daha etkilidir” diye konuştu.
3-5 yaş ortası çocuklar
Bu yaş kümesindeki çocuklar sarsıntısı direkt hissetse bile, ne olduğunu anlamazlar. Çocuklar, yetişkinlerin reaksiyonlarına karşı reaksiyon verirler ve onların endişe ve gerilimini yansıtabilirler.
Olayın nedenini anlamaya çalışırlar ve yetişkinlerin reaksiyonlarına karşı reaksiyon verirler. Bu yaş kümesindeki çocuklar zelzelenin yıkıcı tesirlerini anlamakta zorlanırlar. Yenilikler, ahenk sağlamaları gereken durum ve ortamlar çocuk için kaygılandırıcı olabilir. Oyunlar yolu ve örneklerle gerçekler anlatılmalı. Okul öncesi periyotta yeni bir sınıf, yeni bir tertibe alışmak ailelerin sandığından kolay olabilir ama sarsıntıdan etkilenen, ailesini konutunu kaybeden çocuklar için akranlarıyla birlikte olmak yaraları ve olumsuz anıları daha süratli sarabilir.
6-11 yaş ortası çocuklar
Bu yaş kümesindeki çocuklar zelzelesi ve zelzelenin yarattığı fizikî sonuçları daha düzgün anlamaya başlarlar ve çoklukla tesirlerini ve ailelerini etkileyen şartları, onların hislerini daha yeterli gözlemlerler. Öteki aileler ve okula yeni katılan çocukların aileleri kesinlikle yeni alışma süreci ve nizamıyla ilgili açıklamalar yaparken kendi hislerini da söz etmeli. Bu da çocukların hislerini söz etmeleri için takviye yaratacaktır.
12-18 yaş arası
Bu yaş kümesi çocuklar alıştıkları rutin sistem ve toplumsal tertibin yıkılmasıyla yalnızlık hissi, karamsarlık, ümitsizlik, şiddetli kaybetme ve değersizlik duygusu yaşayabilir. Dikkatle dinlemek, tahlil sunmaya çalışmak, anlamaya çalışmak ve arkadaşça yaklaşım yararlı olacaktır. Kendini toplumsal manada fazlaca izole eden, bağlantı kurmak istemeyen, öfke ve telaş atakları varsa kesinlikle bir uzmandan takviye almak gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı