Grip aşısı nedir? Grip aşısı ne zaman uygulanır?

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, grip salgınlarının etkilerini azaltmak, hastalığın hafif geçirilmesini sağlamak ve halk sağlığını korumak amacıyla 2023 yılı grip aşısı uygulamasını 15 Eylül itibarıyla başlattıklarını bildirdi.  Peki grip aşısı nedir? Grip aşısı kimlere uygulanır? Grip aşısı yaptırmak zorunlu mu? Grip aşısı kaç yaşında uygulanır? İşte ayrıntılar… 

Grip aşısı nedir? 

Ülkemizde uygulanan grip aşısı inaktif; yani ölü bir aşıdır ve her yıl kış aylarında grip virüslerine karşı yeniden hazırlanır. Özellikle risk grubunda olan yaşlı kişiler, çocuklar ve kronik hastalığı olan kişilerin grip aşısı yaptırmaları önerilir. Grip aşısı hastalığa yakalanma riskini büyük oranda düşürmektedir. Soğuk havalarda ve mevsim geçişlerinde sık görülen grip; influenza A ve B virüslerinin sebep olduğu bir enfeksiyondur. Yüksek ateş, öksürük, halsizlik ve kas ağrılarıyla kendini gösteren grip; en çok yaşlıları, çocukları ve kronik hastalığa sahip olan kişileri etkiliyor. Bulaşıcı bir virüs enfeksiyonu olan grip, nezleye yani soğuk algınlığına nazaran çok daha ağır seyreden bir hastalıktır. Özellikle kış aylarında canlılığını haftalarca sürdürebilen grip virüsünün bulaşması çok kolaydır. Gripten korunmanın en önemli yollarından biri grip aşısıdır.

Grip aşısı neden önemlidir? Grip aşısının faydaları nelerdir?

Grip, hastaneye yatışa, hatta can kaybına neden olabilen hafife alınmaması gereken bir hastalıktır. Grip; sinüzit, orta kulak iltihabı veya zatürre gibi hastalıklar ile devam edebilmektedir.  Daha da önemlisi kalp zarı iltihaplanması, beyin zarı iltihaplanması, akciğer ve karaciğer iltihaplanması gibi yaşamı tehdit eden çok ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilmektedir.

Her yıl milyonlarca insan grip olur, yüz binlerce insan grip nedeniyle hastaneye kaldırılır ve binlerce kişi gribe bağlı nedenlerden dolayı hayatını kaybeder. Gribe karşı korunmanın en iyi yolu yıllık mevsimsel grip aşısıdır. Gripten korunmak için aşı yaptırılması önemlidir zira grip aşısı yaptıranlar yüzde 100 korunamasa da aşı sayesinde aşı olanların bağışıklıkları güçlenir, grip olanlar hastalığı hafif geçirir. Yaşlı kişilerde grip aşısının koruyuculuğu sağlıklı erişkinlere nazaran daha düşük olmakla birlikte grip aşısının bu kişilerde gribin yol açtığı komplikasyonları ve gribe bağlı can kayıplarını azalttığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.   

Son dönemde uygulanan grip aşılarında influenza A’nın iki alt tipi ve influenza B’nin de bir alt tipi bulunmaktadır. Grip aşısının; ortalama yüzde 50 ila yüzde 80 korunma sağlaması için saptanan virüslerle antijenik benzerliğinin olması gerekir. 

Grip aşısının faydaları özetle şu şekildedir:

Grip aşısı, gribe yakalanmanıza engel olabilir.
Grip aşısı çocuklar, çalışma yaşındaki yetişkinler ve yaşlı yetişkinler için griple ilişkili olarak hastaneye yatma riskini azaltabilir.
Grip aşısı, kronik sağlık sorunları olan kişiler için önemli bir koruyucu araçtır.
Grip aşısı, hamilelik sırasında ve sonrasında kadınların korunmasına yardımcı olur.
Grip aşısı çocuklarda hayat kurtarıcı olabilir.
Grip aşısının aşılanan ancak yine de hastalanan kişilerde hastalığın şiddetini azalttığına dair birçok bilimsel çalışma mevcuttur.
Grip aşısı yaptırmanız; bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve belirli kronik sağlık sorunları olan kişiler gibi grip hastalığına karşı daha savunmasız olanlar da dahil olmak üzere çevrenizdeki insanları da koruyabilir.

Grip aşısı kimlere yapılmalıdır? Herkes grip aşısı olmalı mıdır?

‘Herkes grip aşısı olmalı mı?’, ‘Kimler grip aşısı yaptırmalı?’ soruları şu şekilde cevaplandırılabilir. Özellikle risk grubunda olanlar için grip aşısı çok önemlidir. Astım, diyabet, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, nörolojik ya da nöromuskuler hastalıkları olan çocuklar ve bu çocuklar ile aynı evde yaşayan diğer kişiler de risk grubunda olmasa bile mutlaka aşılanmalıdır. Örneğin evde astımlı bir çocuk var ise evdeki herkesin aşılanması önerilmektedir.

Bağışıklık sistemleri baskılanmış kişiler: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar ve bu kişiler ile aynı evde yaşayanlar, uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve adolesanlar (koma, karaciğer hasarı ve ölüme neden olan Reye Sendromu gelişebilme riski nedeni ile) , hasta bakımı ile ilgilenen sağlık çalışanlarına da grip aşısı uygulanmalıdır.

Amerika’da CDC (Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi) de T.C. Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği risk gruplarına ek olarak; 6 ay – 5 yaş arası çocuklar (Özellikle 6 ay – 2 yaş arası çocuklar), hamile kadınlar (hamileliğin ilk 3 ayından sonra grip aşısı yapılabilir), emziren anneler (bebeğini emziren bir annenin grip aşısı olmasında bir sakınca yoktur), 6 aydan küçük çocukların bulunduğu evlerde yaşayanlar ve özellikle bu çocukların bakımları ile ilgilenenlerin de grip aşısı yaptırmasını öneriyor.

Kimler grip aşısı olmamalıdır?

6 aydan küçük bebekler
Şiddetli yumurta alerjisi olan kişiler
Daha önce grip aşısı ile şiddetli alerjik reaksiyon öyküsü olan kişiler
Grip aşısı yapılmasına takiben 6 hafta içinde Gullian-Barre Sendromu geçirme öyküsü olan kişiler
Ateşli orta-ağır hastalığı olan kişiler