Ruhsal Hazırlık Yoksa Zelzele Toplumu Derinden Etkiliyor

Sabancı Üniversitesi “Toplum ve Afet Risk Yönetimi”  seminer dizisinin üçüncüsü yapıldı

Sabancı Üniversitesi’nin afet risk idaresi ve afet sonrası müdahale prosedürleri bahislerinde başlattığı “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin üçüncüsü “Afet Risk İdaresinde Psikoloji Bilimi ve Uygulamaları” başlığıyla yapıldı.

Seminerde, afet risk idaresinin omurgasının psikoloji bilimi uygulamalarına dayandığı vurgulanarak, ruhsal hazırlığın olmaması durumunda zelzelenin toplumu çok derinden etkilediği söz edildi.

Sabancı Üniversitesi’nin afet risk idaresi ve afet sonrası müdahale teknikleri bahislerinde başlattığı “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin üçüncüsü 18 Nisan 2023, Salı günü yapıldı. 

“Afet Risk İdaresinde Psikoloji Bilimi ve Uygulamaları” konusunun ele alındığı seminerin konukları Sabancı Üniversitesi Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Sümer, Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Psikoloji Kısım Başkanı Prof. Dr. Gökhan Malkoç ve TOBB ETÜ Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Karancı oldu. 

Sabancı Üniversitesi Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Sümer, seminerde yaptığı konuşmada, “Afetlerde daha çok müdahale sırasındaki psiko-sosyal dayanakta psikoloji akla geliyor. Fakat kozmik olarak bilinen afet idaresi dediğimiz genel kozmik modelinin 4 etabı vardır: Risk ve ziyan azaltımı, hazırlık, müdahale ve düzgünleştirme. Bunun her biri psikolojiyle ilgili. Yani davranış değişimi ile risk ve ziyan azaltımında uygun normlar ve anlayış olmaz, toplum sarsıntıya hazırlık yapmaz, sarsıntıya maruz kalanlara vaktinde müdahale edilmez ve düzgünleşme çalışması takip edilmez ise toplum ayağa kalkamaz. Münasebetiyle afet risk idaresinin omurgası psikoloji bilimi uygulamalarına dayanır.”

KADINLARIN %60’I, ERKEKLERİN %41’İ ZELZELEDEN YÜKSEK YA DA ÇOK YÜKSEK ETKİLENDİĞİNİ SÖYLÜYOR

6 Şubat’ta yaşanan sarsıntının yıkıcılığının çok büyük olduğunu hatırlatan Prof.  Dr. Nebi Sümer, “3-4 Mart’ta zelzeleden bir ay sonra benim de katıldığım bir araştırma konseyiyle kapsamlı bir sarsıntı araştırması yapıldı. Resmi sayılara nazaran 51 bin mevt var, yaralı sayısı tam bilinmiyor lakin 100 binin üzerinde olduğu iddia ediliyor. İnanılmaz büyük bir afet yaşadık. Araştırmaya nazaran, Türkiye’de her 4 bireyden biri, %27’si zelzele bölgesinde bir yakınımı, arkadaşımı, akrabamı, dostumu kaybettim, diyor. Bu çok büyük sayı.”

Depremin ruhsal tesirine de baktıklarını söyleyen Prof. Dr. Nebi Sümer, şöyle devam etti: 

“Bu stil büyük olaylarda olayın tesirini ölçen bir ruhsal ölçek vardır. Çoklukla, bizim etkin periyot dediğimiz bir ay içerisinde tesir azalır. Yalnızca maruz kalanlarda yüksek olur. Burada durum çok daha felaket. Zelzele bölgesindeki beş vilayette yaşayanlarda maruz kalma ölçeğindeki hususlara nazaran %61’i fazla ya da çok fazla seviyede zelzeleden etkilenmiş. Yani fikrini aklından atamıyor. Bundan kaçmaya çalışıyor ya da çok uyarıldığı için kendisini rahatsız hissediyor. Bayanların %60’ı, erkeklerin %41’i zelzeleden yüksek ya da çok yüksek etkilendiğini söylüyor. Bunlar inanılmaz sayılar. Bir ay boyunca ağlamak buna yetmez. Olayın özü bu ruhsal hazırlık yoksa zelzele, toplumu çok derinden etkiliyor.”

“İNŞAAT MÜHENDİSİNİN DE HİPOKRAT YEMİNİ ETMESİ LAZIM” 

TOBB ETÜ Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Karancı ise seminerde yaptığı konuşmada, daha fazla tedbir almaya teşvik edebilmesi için zelzele dehşetinin azalmaması gerektiğine dikkat çekerek şöyle konuştu: “1995 yılında Japonya Kobe’de yaşanan sarsıntı 1999’da yaşadığımız İstanbul sarsıntısına çok benziyor. Japonlar çok hazırlıklı denir, lakin Kobe zelzelesinde hazırlıklı değillerdi. Yangın çıktı, çok kayıpları oldu. Japonlar bunun üzerine orada çok hoş bir müze yaptı. O travma unutulmasın ki; bizim rasyonel davranışlar gösterme, hazırlıklı olma, binaları inançlı yapma eğilimimiz devam etsin, diye. Yaşadığımız acılar, travmalar olağan ki hafifler, lakin sarsıntının korkusu azalmamalı. Korkalım ki, bir şey yapalım. Kaygı berbat bir his değil, zira bizi uyarıyor: Sorun var burada, ben daha sağlam yapılar yapmalıyım. İnşaat mühendisinin de Hipokrat yemini etmesi lazım aslında, yaptığı şey çok kıymetli; fakat süreçte mühendis de, belediye de, mal sahibi de var. Burada bir sorumluluk zinciri kelam konusu.” 

Seminere katılan Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Psikoloji Kısım Başkanı Prof. Dr. Gökhan Malkoç da Psikologlar Derneği olarak sarsıntı bölgesine yaşadıklarını paylaşarak, şöyle konuştu:

“Genelde alana yani bir çalışma yapmadan evvel biz bilgi temelli müdahale programlarını önemseriz onun için de rutin bir çalışma olarak 6 kişilik bir takımla yola çıktık. Büyük bir yıkımla karşılaştık. Zelzelenin bir fizikî büyüklüğü var, bir de ruhsal büyüklüğünün olduğunu gördük, ruhsal büyüklük sahiden çok fazlaydı. Yıkım olmayan yerlerde de hayatı sormak istedik. Çok fazla yıkımın olmadığı Samandağ Vakıflı Köyü’nde yaşayan aileler çocuklarının neredeyse tamamını dehşetten İstanbul’a göndermişler. Nereye girdiysek hangi kente gittiysek orada farklı bir hikaye gördük. Lakin en değerlisi uyum ve tertip sorunuydu. “

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı