ÇEVKO Vakfı Söyleşileri, 2023 yılında da devam ediyor. Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı bu yılki söyleşilerin ikincisi, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak’ın yaptığı, ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’in de iştirakiyle gerçekleşen söyleşiye; P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Kurumsal İrtibat ve Medya Yöneticisi Jenerasyonu Kılıçal, Bursa Uludağ Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi – Sürdürülebilir Yerleşke Koordinatörü Prof. Dr. Güray Salihoğlu, Bursa Uludağ Üniversitesi İklim Elçisi ve Sürdürülebilir Yerleşke Öğrenci Topluluğu Üyesi Simge Çağlar konuşmacı olarak katıldı.
ÇEVKO Vakfı, ÇEVKO Vakfı Söyleşileri ile iklim krizi konusunu tüm taraflarıyla ele alıyor. Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı bu yılki söyleşilerin ikincisi, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Zoom platformu üzerinde düzenlenen söyleşinin moderatörlüğünü, Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak üstlenirken, söyleşiye ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer mesken sahipliği yaptı. 2023 yılındaki “ÇEVKO Vakfı Söyleşileri”nin ikincisinin konuşmacıları ise P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Kurumsal İrtibat ve Medya Yöneticisi Jenerasyonu Kılıçal, Bursa Uludağ Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi – Sürdürülebilir Yerleşke Koordinatörü Prof. Dr. Güray Salihoğlu, Bursa Uludağ Üniversitesi İklim Elçisi ve Sürdürülebilir Yerleşke Öğrenci Topluluğu Üyesi Simge Çağlar oldu.
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’den Siyasi Partilerin Kesinlikle Dikkate Alması Gereken 10 Madde
Moderatör Celal Toprak, ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’nin ehemmiyetini vurgulayarak birinci kelamı ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’e verdi. 2021 yılında ÇEVKO Vakfı’nın 30’uncu kuruluş yılı çerçevesinde başlatılan ve üçüncü yılına giren söyleşilerin toplumda farkındalığın yükselmesine katkı sağladığını söyleyen Mete İmer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Önümüzde genel seçimler var. Bu vesile ile bir sivil toplum kuruluşu olarak siyasal partilere etraf ile ilgili birtakım teklif ve davetlerde bulunmak istiyorum. Bilhassa etraf konusunda kamu otoritesini oluşturacak, siyasal partilerin sivil toplumu dinlemesi, onlarla birlikte çalışması muvaffakiyet açısından çok kıymetli. Biz ÇEVKO Vakfı olarak, “Cumhuriyetin 100. Yılında Etraf Siyaseti Önerisi” hazırladık. Etraf, çok kapsamlı bir alan. Öncelikli mevzumuz olan İklim Krizi’ne karşı yapılması gerekenleri, ÇEVKO Vakfı olarak uzunca bir vakittir çeşitli vesilelerle söz ediyoruz. Tüm siyasal partilere bu bahsin ehemmiyetini anımsatmak bakımından, iklim krizi ile çaba konusunda geliştirdiğimiz 10 husustan oluşan teklifler paketimizin burada kısaca üzerinden geçmek istiyorum. Biliyorsunuz, iklim krizi ile gayret kapsamında Paris Anlaşması’nı kabul ederek ülke olarak “2053’te Karbon Nötr Olma Hedefi” belirledik. Birinci teklifimiz, BM’ye verdiğimiz ulusal katkı beyanının güncellenerek daha savlı hale getirilmesi istikametindeydi; bu mevzuda 27. BM Taraflar Konferansı’nda, salım artışından yüzde 21 azaltım olan amacımız, artıştan yüzde 41 azaltım olarak güncellendi. Ama biz bunun, 2053 yılında Karbon Nötr olabilmemiz için mutlak azaltım amacı haline getirilmesi istikametinde çalışılmasını öneriyoruz. İkinci teklifimiz, İklim Yasası ve gerekli yasal düzenlemelerin çıkartılması ve bu bahiste bir an evvel uygulamaya geçilmesi. Bu alanda oldukça hazırlık yapıldığını biliyoruz, biz de bu çalışmalar içinde yer aldık lakin vakit kaybetmeden bunların yürürlüğe girmesi çok kıymetli. Üçüncüsü; bu yasal düzenlemelerle temaslı olarak Emisyon Ticaret Sistemi yahut gibisi yollar yoluyla artık karbon salımına ülkemizde de bir hudut, bir bedel konulması. Dördüncüsü; güç üretiminde kömürün kullanımına kademeli olarak azaltılması suretiyle son verilmesine ait bir plan yapılması. Bu hususta ilgililerden çok fazla ses duyamıyoruz. Olağan ki güç güvenliğimiz kıymetli lakin bütün dünyanın bu tarafta hareket ettiğini düşünerek bu bahiste da bir plan yapılmasını öneriyoruz. Beşincisi; ormanların ve öbür karbon yutaklarının çoğaltılması için tekrar bir plan yapıp uygulamak. Bu hususta da kıymetli çalışmalar var, sürdürülmesi gerekli. Altıncı olarak binalarda, endüstride ve ulaşımda güç verimliliğinin artırılması, yenilenebilir güce geçişin daha argümanlı hale getirilmesi kıymetli. Yenilenebilir güç açısından, kapasite olarak, aslında ülkemiz hidrolik enerjiyi de dikkate alırsak, yüzde 50’yi geçmiş durumda. Bu uygun bir sonuç. Önemli bir kapasitemiz var ama ülke potansiyeline uygun olarak bunu daha da ileriye götürebiliriz. Güneş gücü, rüzgar gücü yanında yeşil hidrojenden de yararlanabiliriz. Bu husustaki yatırımların, çalışmaların devam etmesi kıymetli. Yedinci olarak güç dalı ve endüstriden kaynaklanan salımların yanında ulaşımdan, binalardan, tarımdan ve atıklardan çıkan salımların da azaltılması kıymetli. Sekizinci teklifimiz iklim değişikliğine ahenk konusunda bölgesel ölçekli plan ve çalışmaların yapılarak yürürlüğe konulması. Bu bahiste da çeşitli vilayetlerimizde çalışmalar başladı, fakat bu çalışmaların ülke geneline yayılması, benimsenmesi, sahiplenilmesi çok değerli zira artık iklim değişikliğinden kurtuluşumuz yok. İklim değişikliğine ahenk sağlayacak tedbirleri muhakkak almamız gerekiyor. Bütün bunları gerçekleştirmek için önemli bir finansal kaynağa ihtiyaç var ve tahminen de en sıkıntı kısım bu. Dokuzuncu teklifimiz finansal kaynağın kamu, özel kesim, ulusal ve milletlerarası fonlardan sağlanması için iş birliğiyle çalışılması. Onuncu ve son olarak da toplumda iklim krizine karşı farkındalığın oluşturulması, alışkanlıkların değişimi için ulusal kampanya başlatılması ve bunun sürdürülmesi gerektiğini düşünüyoruz. İklim krizi riski yüksek Türkiye için belirlediğimiz 10 husustan oluşan bu tekliflerle tekrar davette bulunuyoruz. Kapsamı çok geniş olan “Çevre”nin öbür bahisleri da değerli. Bu mevzular, iklim değişikliğinin yanında, atık idaresi, su kalitesi, hava kalitesi, gürültü, yatay mevzuat, kimyasallar üzere pek çok alt başlıktan oluşuyor. Bu başlıklarda da yapılacak şeyler var. “Atık Yönetimi”, ÇEVKO Vakfı olarak bu alanda uzmanlaşmış bir kuruluş olduğumuz için bizim açımızdan öncelikli, zira dünyanın döngüsel iktisada geçmekte olduğu günümüzde, bütün dünya atığın çöp değil, kıymetlendirilmesi gereken bir kaynak olduğunu konuşuyor. Bunun Yeşil Mutabakat ile, AB ile yaptığımız mukavelelerle yakından ilgisi var. “Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu”, atıkların kaynağında farklı toplanıp geri dönüştürülmesi için aslında AB’de 20-30 yıldır uygulanmakta olan bir model. Bu modeli biz, ülkemizde 2-3 yıl öncesine kadar sistematik olarak 15 yıl uyguladık; lakin daha sonra terk ettik. Siyasal partilere, Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu’nun ülkemizde finansal bir model olarak, tüketim sonrası atıkların geri dönüştürülmek üzere kaynağında farklı toplanması için kullanılabilecek verimli bir prosedür olduğunu hatırlatmak istiyor; bu modelin ülkemizde yine tesis edilmesi için davette bulunuyoruz.”
ÇEVKO Vakfı Söyleşilerine Üniversitelerin ve Gençlerin İştiraki Çok Önemli
ÇEVKO Vakfı Söyleşileri’ne üniversitelerin ve gençlerin iştirakinin kıymetine vurgu yapan Mete İmer, “Üniversitelerimiz, öğrencilerimiz ve sanayi kuruluşlarımızla birlikte bu söyleşileri yapmaktan ötürü çok memnunuz. Sanayisiz bir toplum mümkün değil, lakin gençlerimiz sanayi kuruluşlarını da, şuurlu birey ve tüketiciler olarak, etrafla ilgili mevzularda her vakit uyarmamız gerektiğini düşünüyor. Bireyler, tüketiciler olarak taleplerimiz değişirse, sanayi de buna uymak zorunda kalacaktır. Öncü sanayi kuruluşları, sürdürebilirlik ve iklim krizi ile savaşım konusunda çalışmalarına çoktan başladılar ve bu hususlarda örnek oluyorlar. Öteki ekonomik işletmeler de onları izleyecektir. Ben, hukuk kuralları, yasal düzenlemelerin uygulanması bakımından kamu otoritesini de önemsiyorum. Elhasıl gezegenimizi kurtarmak yeniden bizim elimizde. Bilimsel gelişmelerin ışığında hoş bir gelecek mümkün” halinde konuştu.
P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Kurumsal İrtibat ve Medya Yöneticisi Kuşağı Kılıçal: “NASA İle Eser Geliştiriyoruz”
“Türkiye’de 10 meskenden 9’unda varız” diyen P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Kurumsal Bağlantı ve Medya Yöneticisi Jenerasyonu Kılıçal, kullanıcılarını bu ekosistemin nasıl bir kesimi haline getirdiklerini ve onları nasıl birer “İklim Elçisi”ne dönüştürmeye çalıştıklarını anlattı: “Mete Bey’in de kelam ettiği üzere 10 hususta de yer alan güç tasarrufu hakkında bilgi vermek istiyorum. Kullanılan gücün yüzde 30’u meskenlerde tüketiliyor. Bizim de banyo ve mutfaklara yönelik suyla, elektirikle kullanılan eserlerimiz var. Bu nedenle meskende kullanılan güç bizi çok ilgilendiriyor. P&G olarak her yıl 20 binden fazla araştırma yapan bir şirketiz. Bu araştırmalar sayesinde tüketicilerin kullanım alışkanlıklarını, eserlere bakış açısını anlamaya çalışarak eserler geliştiriyoruz. Tahliller de elektrik ve su kullanımına odaklanmamız gerektiğini söylüyor. Örneğin, Fairy, ön yıkama alışkanlığına son vermek hedefiyle çok önemli çalışmalara imza attı. Biz bu tarafta irtibat yapan birinci markalardan biriyiz. Kullanıcıların alışkanlıklarını değiştirmeyi hedefledik. Ayrıyeten alışkanlıklarından, ön yıkamadan vazgeçmeyen kullanıcılar için geçen yıl Fairy Power Sprey’i çıkardık. Konut içi tüketimi yüksek olan eserler kelam konusu olduğunda kullanıcıları bu istikamette bilinçlendirebilmenin ehemmiyetinin farkındayız. Benzeri bir çalışmayı, Ariel ve Alo markalarımızda da yapıyoruz. Çamaşır yıkamadaki ayak izinin yüzde 60’ı yine kullanım alışkanlıklarından kaynaklanıyor. Meğer Türkiye’de tüm çamaşırların 30 derecede yıkanması, 6 milyon hanenin bir yıllık elektrik gereksiniminden tasarruf edilmesi manasına geliyor. 2021 yılında NASA ile yaptığımız bir çalışmadan da kelam etmek istiyorum. Uzaya giden astronotların kıyafetlerini nasıl yıkadığını hiç düşündünüz mü? Uzun mühlet giyiyorlar ve sonunda yakılıyor. NASA ile yaptığımız iş birliği ile kıyafetlerin uzayda nasıl yıkanabileceğine tahlil bulmaya odaklandık. Öncelikle lekeyi çözücü unsurda silikon kullanılmaması gerekiyor ve deterjanın tamamı bozunabilir husustan olmalı. Ayrıyeten soğuk suda performans göstermesi gerekiyor.
İyi haber ise şu; Çok az su kullanılan, hafif ve çok soğuk suda yıkamayı mümkün kılan Tide İnfinity isimli bu eser yalnızca uzayda kullanılmayacak. Bu teknolojileri tüketicilerin hizmetine de sunuyoruz. Uzayda işe yaradığını kanıtlayan deterjan dünya için de etraf dostu ve az kaynak kullanan tahliller sağlayacak.dünyada da kullanılması planlanıyor. Dünyada güç ve su tasarrufuna, sürdürülebilirliğe güçlü bir halde katkıda bulunan çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
Bursa Uludağ Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi – Sürdürülebilir Yerleşke Koordinatörü Prof. Dr. Güray Salihoğlu: “Çocuklara Sürdürülebilir Bir Gelecek Bırakabilecek Miyiz?”
Bursa Uludağ Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi – Sürdürülebilir Yerleşke Koordinatörü Prof. Dr. Güray Salihoğlu, İklim Krizi’ni net sayılar vererek ortaya koyarak yapılması gerekenlerden çok “yapılmaması gerekenler”in altını çizdi: “Aslında bu dünyadaki hayatımızı ‘sürdüremiyoruz’. Arz ve talep birbirini tutmuyor. Gezegenin bize sundukları azalırken bizim talebimiz artıyor. Pak su azalıyor. İklim düzenlenemiyor. Çeşitler kayboluyor. Bütün bu kaynakların yenilenme suratı bizim tüketme suratımıza yetişemiyor. Biyoçeşitlilik alarmda lakin bizim gündemimizde daha çok İklim Krizi var. Net sıfır gayeleri koymaya başladık lakin biyoçeşitlilik için bir amaç bile koyamıyoruz. Ben burada biraz İklim üzerinden gideceğim. Net sıfır nedir? Ne kadar emisyon salınıyor ve ne kadarı yutaklar aracılığıyla emiliyor? İstikrarda olursa, net sıfırdan bahsedebiliriz. Halbuki ki bir açık var. 59 milyar ton sera gazı atmosfere veriliyor! Ulaşım, sanayi, binalardan kaynaklanan emisyonlar, en başta güç temininden kaynaklanan emisyonlar nedeniyle net sıfırdan uzağız. Üstelik lehimize çalışan yutakları aleyhimize çeviriyoruz. Ağaçları kesiyoruz mesela. Mete Beyefendi çok hoş söz etti: siyasetçilerden birinci istememiz gereken şey de bu. Çocuklara yaşanabilir, sürdürülebilir bir gelecek bırakabilecek miyiz? Kurum ve kuruluşların verdikleri kelamlar de takip edilmeli; bunun bir karşılığı, cezası da olmalı. 2100 yılının sonuna yanlışsız şayet bu kelamlar verilirse, tedbirler alınırsa 1.5-2 derece sıcaklık artışının hududu altında kalabiliriz. Türkiye aslında 2038 yılına kadar emisyonunu artıracağını söyledi. Artıştan azaltım yapacağını belirtti. Net sıfır kelamını vermek kolay değil aslında. Tüm emisyonları kapsadığından emin olacağız. Ayrıyeten kendi hudutlarımızın dışını da düşünüyor muyuz? Yasal düzenlemelerimiz yerinde ve uygulanabiliyor mu? Emisyon Ticaret Sistemi ile belirli yaptırımlar gelecek, onları da bekliyoruz. Hem gezegen hem ülkemiz ölçeğinde yapmamız gerekenler var. 564 milyon ton bir salımımız var ülke olarak (karbondioksit eşdeğeri). Kişisel karbon ayak izimiz yıllık 6.7 ton seviyesinde (karbondioksit eşdeğeri). 1990’da 4 tondu bu paha.! Bir evvelki yıl 6.3’tü. Gitgide artıyor. 1990’da o zamanki emisyonların yüzde 25’ini yutaklarımız yutabiliyordu. 2020’de bu sayının, yüzde 10.86 seviyesine indiğini görüyoruz. Hasebiyle net sıfırdan uzaklaşıyoruz. Yalnızca ağaç dikerek de net sıfıra ulaşmamız mümkün değil. Büyümek değil, dengelenmek kelam konusu olmalı. Gerekirse “küçüleceğiz”. BM’nin daha çok yaptırım gücüne sahip olmasını diliyorum. Bizim kullandığımız pak elektrik, yüzde 50 civarında. Elektrikleşme endüstriyel kuruluşlar açısından değerli bir adım lakin yapılması gerekenler bununla bitmiyor. Öte yandan döngüsel iktisat, mevut kapitalist tertip içerisinde, bence bir ütopya. Döngüsel iktisat diyor ki daha az satın al, daha az hammadde kullan, kullandığın hammaddeyi de işin bittiğinde çöpe atma, tekrar tekrar kullan. Halbuki ki kaynak artık yok, hammadde tükeniyor. Bakış açımızı değiştirmeliyiz. Eko tasarım diye bir kavram var. Etraf için tasarım yapmaktan, sağlam eserler tasarlamaktan yola çıkıyor. Yani eserler çabuk bozulsun daha çok tüketilsin değil, sağlam eserler çıksın, süratli moda olmasın üzere kurallar getiriyor… AB, Yeşil Mutabakat telaffuzuyla aslında zihinsel bir dönüşümün gerekli olduğunu söylemeye çalışıyor.”
Bursa Uludağ Üniversitesi İklim Elçisi ve Sürdürülebilir Yerleşke Öğrenci Topluluğu Üyesi Simge Çağlar: “Gençler Olarak Her Alanda Daha Faal Olmak İstiyoruz”
Bursa Uludağ Üniversitesi İklim Elçisi ve Sürdürülebilir Yerleşke Öğrenci Topluluğu Üyesi Simge Çağlar, Etraf Mühendisliği Yüksek Lisans son sırıf öğrencisi. Üniversitelerinin Sürdürülebilir Yerleşke Topluluğu üyesi ve İklim Elçisi olarak söyleşiye katılan Çağlar, gençlere kelam verilmesinden ötürü duyduğu memnunluğu lisana getirerek çalışmaları hakkında bilgi verdi: “Atığın Modası Geçti etkinliğinden etraf yürüyüşlerine, Sürdürülebilirlik ile Tanışıyoruz Etkinliğinden Elektrikli ve Elektronik Atık Toplama Günü’ne, birçok aktiflik gerçekleştik, projelere imza attık. Paydaşlarla sistemli olarak toplantılar yaptık, araştırma raporları yayımladık. Haberler ve söyleşilerle de halkın bahse ilgisini çekmeye çalıştık. Gençlerin birinci ağızdan çevresel haklarını, toplumsal haklarını iletebilmeleri için çalışmalar yürütüyoruz. Siyasetlerde, uygulamalarda etkin rol almak istiyoruz. Devletin, vakıfların teşviki de değerli. Çok farklı kısımlardan arkadaşlarımızla bir ortaya geldik, bu aktiflikleri de bir arada yürüttük. Çevreyi umursamayan sanayi kuruluşları olmasından şikayetçiyiz. Etraf hareketleri devam ediyor fakat kirletenlerin ekonomik olarak desteklendiği bir sistem istemiyoruz. Etraf siyasetlerinin değişmesini istiyoruz. Sanayi kuruluşlarının genç bir zihniyetle, çevreci bir zihniyetle yönetilmesini istiyoruz. Öğretmenler, endüstriciler, yere çöp atmayan anne babalar, her bireyin katkısı kelam konusu. Sürdürülebilir ve pak bir çevreyi böylece yaratabileceğiz.”
Küresel Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler” başlığını taşıyan ikinci söyleşiyi, ÇEVKO Vakfı’nın YouTube kanalından da izleyebilirsiniz:
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı